Köşkler

Ahmet Ratıp Paşa Köşkü (Çamlıca Kız Lisesi)

Gezilecek Yerler

Köşk, Acıbadem semtinde ve bu isimle anılan cadde üzerindedir. İki yanından Faik Bey Mescidi Sokağı ile Genç Sokağı geçmektedir. Etrafındaki tarihi köşklerden hemen hemen hiç birisi bugün mevcut değildir. Bunlardan biri eşsiz kahraman Esat Paşa'ya (1862 Yanya - 1938 Karacaahmet) ait idi. Esat Paşa'nın büyük köşkü yakın zamanlarda yıkılmıştır. Dahiliye Müsteşarı Celâl Bey'e ait olup sonradan torunu Ali Fuat Türkgeldi Bey'e (1867 Acıbadem - 1935 Yahya Efendi) intikal eden köşkten de eser kalmamıştır. Ahmet Ratıp Paşa'nın ahşap, dört katlı, beyaz boyalı köşkü bir bahçe içinde olup çok güzel bir manzarası vardır. Uzaktan bakıldığında uçmaya hazırlanan bir kartalı andıran bu muazzam yapının kademeli arka bahçesi Faik Bey Mescidi Sokağı'na kadar uzanır. Buraya yüksek bir istinat duvarı yapılmıştır. Bina, çok kıymetli ve zengin malzeme ile inşa olunmuştur. Merdiven korkulukları kesme ve son derece kıymetli bakara kristalindendir. Bütün kapıların ve pencerelerin üzeri oyma şekillerle bezenmiştir. Bütün ahşap aksamı Viyana'da yapılarak getirilmiştir. Ahmet Ratıp Paşa'nın yazlık köşkü, 30.929 metre karelik büyük bir bahçe içindedir. Yapının bütün kapı ve pencereleri, oyma sanatçıları tarafından bir kuyumcu hüneriyle, mücevher gibi işlenmiştir. Merdiven başlarında kristal avizeler vardır. Duvarlarla tavanların birleştiği yerde, son derece zarif, ince mimarî süslemeler odaları fırdolayı çevirmiştir. Çinili banyo ise, tam anlamıyla bir sanat şahaseridir. Tarihî muhteşem binada 54 oda bulunup bunların bir kısmı, bugün burada eğitim vermekte olan Çamlıca Kız Lisesi'nin yemekhanesi ve yatakhanesi olarak kullanılmaktadır. Bu yazlık köşk değerli mimar Kemaleddin Bey (1870 Üsküdar, 1927 Ankara) tarafından yapılmıştır.

Kemaleddin Bey, bundan başka şu eserleri de inşa etmiştir: (1) Bebek, (2) Bostancı, (3) Bakırköy, (4) Beyoğlu Kamer Hatun camileri; (5) Sultan Reşat, (6) Mahmut Şevket Paşa Türbeleri; (7) Ayazma İlk Okulu, (8) Bostancı İlk Okulu, (9) Eyüp Reşadiye Okulu, (10) Mekteb-i Kuzat (Üniversite Kütüphanesi), (11) Sultan I. Hamit Medresesi (İstanbul Ticaret Borsası), (12) Ankara Gazi Eğitim Enistitüsü, 13) 1., 2., 3., 4., Vakıf Hanları, (14) Vakıf Guraba Hastahanesi yeni binaları, (15) Lâleli, Harikzâdeler Apartmanı. Ahmet Ratıp Paşa Köşkü, 1908 İkinci Meşrutiyeti'nden sonra bahçesi ve bütün müştemilâtı ile beraber, 1926'da İzmir'de Atatürk'e karşı düzenlenen suikastle ilgili görülerek idam edilen, Maarif Nazırı Şükrü Bey (Nezareti 24 Ocak 1913 20 Temmuz 1918) tarafından bakanlık adına okul yapılması amacı ile satın alınmıştır. Burada, 13 Aralık 1914'te Viyana'daki meşhur 'Tereziyanom Koleji' tarzında Acıbadem Yatılı Numune Kız lisesi açılmış ve Almanya'dan şüvesterler ve kadın mürebbiyeler getirilmiş, okul malzemesi ve mobilyaları da çok lüks bir şekilde hazırlanmıştı. Bütün bu çalışmalara rağmen okul kısa zamanda kapanmış ve yerine inas (kız) sultanîsi açılmıştır. Bu, Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiş ve 1922'de tekrar kapanarak yerine bir kız orta okulu açılmıştır. Bir ara tekrar kapanan okul, 1938'de Çamlıca Kız Lisesi adıyla öğretime başlamıştır. Bu emsalsiz yapının ilk sahibi olan Ahmet Ratıp Paşa (1845-1913) Üsküdarlı olup, Şemsipaşa'da Kaptan-ı Derya Mahmut Paşa'nın yalı- sında dünyaya gelmiştir. Bahriye mektebinde okumuş ve sonra ferik olmuş, 1 Aralık 1882'de üç gün süren Bahriye Nazırlığı görevinde bulunmuş ve sonra uzun müddet devam eden Hicaz Valiliği'ne getirilmiştir. Bu görevde iken Mekke Şeyhülharemliği vazifesini de görmüştür. Bu vazifelerde gösterdiği kötü idareden dolayı "Haccâc-ı Hüccâc" lâkabı takılan Ratıp Paşa, 31 Mart (1909) Vaka'sı'ndan sonra 'Sanadid- i İstibdat' namı altında toplanan istibdat erkânı arasında Çamlıca'daki köşkünden alınarak Bekirağa Bölüğünde hapsedilmiş ve daha sonra da Midilli Adası'na sürülmüştü. Bir müddet sonra para karşılığında salıverilen Ahmet Ratıp Paşa 1914'te vefat etti.

Acıbadem, Acıbadem Cd. No131, 34660 Üsküdar/İstanbul
(0216) 339 09 42
Nasıl Gidilir: Çamlıca Kız Lisesi adresine Otobüs, Minibüs / Dolmuş, Metro veya Tren ile ulaşabilirsiniz. Yakında duran hatlar:
Otobüs: 1, 14A, 16M, 34AS, 6
Tren: MARMARAY
Metro: M4, M5
Minibüs / Dolmuş: C-71